شهرسازی
جابر دانش؛ محمدرضا پورجعفر؛ محمد نقی زاده
چکیده
یکی از مبادی موثر در تحلیل فضای شهری، توجه به انگاره‌های فرهنگی و هنجارهای اخلاقی جامعه است که به طور مشخص در شاکله فرهنگ ایرانی، صبغه دینی به خود گرفته است. این پژوهش، با تکیه بر منابع مکتوب و با طرح رویکرد اخلاقمحور در تحلیل فضاهای شهری و با تمرکز بر مفهوم حیاء در آراء دینی، به تبیین ویژگی‌های آن در کالبد شهر و شیوه‌های تجلی و ...
بیشتر
یکی از مبادی موثر در تحلیل فضای شهری، توجه به انگاره‌های فرهنگی و هنجارهای اخلاقی جامعه است که به طور مشخص در شاکله فرهنگ ایرانی، صبغه دینی به خود گرفته است. این پژوهش، با تکیه بر منابع مکتوب و با طرح رویکرد اخلاقمحور در تحلیل فضاهای شهری و با تمرکز بر مفهوم حیاء در آراء دینی، به تبیین ویژگی‌های آن در کالبد شهر و شیوه‌های تجلی و تجسم صفت مذکور میپردازد. روش تحقیق در تحلیل و احصاء ویژگی‌های حیاء در آموزههای دینی، اکتشافی و تحلیلی است که در رویکردی استقرایی و تحلیلی، نحوه بروز و تجلی حیاء در فضاهای شهری، مبتنی بر شاخصهای ماخوذ از روایات، شیوهها و جلوههای آن تبیین شده است. تحلیل محتوای روایات در تطبیق و تحلیل محیطی آن، ناظر بر اصول پنجگانه کرامت، حرمت، معنویت، نظارت و عقلانیت است که ظهور و عینیت آن در فضای شهری مستلزم توجه به وجوه مختلف رفتاری و فضایی است.
شهرسازی
حمید پورحسین روشن؛ محمدرضا پورجعفر؛ حمیدرضا صارمی
چکیده
فضاهای شهری اطراف بقاع متبرکه به دلیل ماهیت دینی- آیینی خود بستر مناسبی جهت حضور امن و آزادانه بانوان فارغاز نگرش های جنسیتی ایجاد کرده است. هدف این پژوهش تبیین کیفیات موجود در فضاهای شهری خاص )بقاع متبرکه( ومؤلفه های موجود در آ نها از منظر نظام ادراکی- معنایی بانوان بوده تا در این راستا به تبیین ویژگ یهایی جهت حضور مطلوببانوان در فضاهای ...
بیشتر
فضاهای شهری اطراف بقاع متبرکه به دلیل ماهیت دینی- آیینی خود بستر مناسبی جهت حضور امن و آزادانه بانوان فارغاز نگرش های جنسیتی ایجاد کرده است. هدف این پژوهش تبیین کیفیات موجود در فضاهای شهری خاص )بقاع متبرکه( ومؤلفه های موجود در آ نها از منظر نظام ادراکی- معنایی بانوان بوده تا در این راستا به تبیین ویژگ یهایی جهت حضور مطلوببانوان در فضاهای مختلف دست یافت. روش شناسی کلی فرآیند پژوهش، «روش تحقیق کیفی » بوده است. یافته های کیفی مطالعهبا بهر هگیری از نظریه زمینه ای نشان داد که هشت مؤلفه ی ناظر کل، احترام به فضا، قلمرو ذهنی پنهان فضا، ترس از انجام خطا،امید به تشویق، بعد آموزش محور فضا و محرمیت ب هعنوان قدرت های مؤثر برافزایش حضور پذیری زنان مؤثرند. مقوله هسته اینبررسی نیز «بازتولید معانی ایمانی و آیینی در فضاهای مذهبی و تأثیر آن بر کیفیت حضور پذیری زنان در فضا » هست.
احسان شریفیان؛ محمدرضا پورجعفر؛ علی اکبر تقوایی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 53-66
چکیده
تدوین الگوی شهرسازی اسلامی، ایجاب می‌کند تعریف دین از خود مفهوم«شهر» و «شهرنشینی» با استناد روشمند به منابع دست اول به ویژه قرآن کریم جستجو شود. در این تحقیق با تکیه بر روش «تدبر»، مفهوم شهر و شهرنشینی در قرآن تعریف، و مهم‌ترین ارکان تحقق و بقای آنها، ذکر می‌شود. براین‌اساس، قرآن «شهر» را محل تحقق حاکمیت الله ...
بیشتر
تدوین الگوی شهرسازی اسلامی، ایجاب می‌کند تعریف دین از خود مفهوم«شهر» و «شهرنشینی» با استناد روشمند به منابع دست اول به ویژه قرآن کریم جستجو شود. در این تحقیق با تکیه بر روش «تدبر»، مفهوم شهر و شهرنشینی در قرآن تعریف، و مهم‌ترین ارکان تحقق و بقای آنها، ذکر می‌شود. براین‌اساس، قرآن «شهر» را محل تحقق حاکمیت الله بر زمین میداند که با محوریت وحی و تجمع امت بر گِرد ولیالله شکل میگیرد. بنابراین شهرنشینی به معنای پذیرش حاکمیت کتاب خدا و حاکمیت ولی او بر زمین است که مستلزم تجمع مکانی و استقرار بر محور ولیّ میباشد. این نوع شهرنشینی برای بلوغ خود، لازم است چهار مرحله را طی کند تا واجد وجه اجتماعی، دنیوی، الهی و تمدنی گردد. هر یک از این مراحل نیز دارای ارکانی است که عبارتنداز: «قانون»، «حاکمیت»، «تجمع»، «مرابطه»، «مالکیت»، «سکونت»، «معیشت»، «عمران»، «امنیت»، «عبادت»، «تعلیم و تزکیه»، «تذکر و تفکر»، «انفاق»، «جهانپیوندی» و «نسل».
محمدرضا پورجعفر؛ محمدسعید ایزدی؛ سمانه خبیری
دوره 9، شماره 24 ، اسفند 1394، ، صفحه 43-54
چکیده
دلبستگی‌مکانی از دهه 60 و به دنبال طرح مفهوم مکان در مطالعات روانشناسی‌محیطی مطرح شد. عدم اجماع بر چیستی و چگونگی فرایند شکل‌گیری دلبستگی مکانی و کاربست مفاهیم مشابه به‌جای دلبستگی‌مکانی، آن را به مفهومی بی‌ثبات و لغزنده تبدیل کرده است. هدف این مقاله بازشناسی مفهوم دلبستگی مکانی به عنوان یکی از سطوح روابط مردم-مکان، ...
بیشتر
دلبستگی‌مکانی از دهه 60 و به دنبال طرح مفهوم مکان در مطالعات روانشناسی‌محیطی مطرح شد. عدم اجماع بر چیستی و چگونگی فرایند شکل‌گیری دلبستگی مکانی و کاربست مفاهیم مشابه به‌جای دلبستگی‌مکانی، آن را به مفهومی بی‌ثبات و لغزنده تبدیل کرده است. هدف این مقاله بازشناسی مفهوم دلبستگی مکانی به عنوان یکی از سطوح روابط مردم-مکان، اصول، معیارها و فرایند شکل‌گیری آن است به گونهای که تمیز آن از سایر مفاهیم مرتبط را ممکن سازد. ابعاد متفاوت دلبستگی مکانی و معیارهای موثر بر آنها، در قالب مدلی مفهومیِ فرایند تعاملی شکل‌گیری دلبستگی‌مکانی و چارچوبی از مولفههای سازنده آن ارائه شده است. براساس این مدل، دلبستگی مکانی بهعنوان هسته اولیه شکل‌گیری حسمکان، فرایندی احساسی، ادراکی و رفتاری است که در تعامل افراد با فضاهایی که بدان معنای ویژهای بخشیدهاند، با ایجاد دو سطح وابستگی و هویت مکانی شکل میگیرد و در قالب رفتارهایی ویژه بروز مییابد. خودبسندگی، تداوم، تمایز و عزتنفس نیز بهعنوان اصول دلبستگی مکانی شناسایی شدند.
محمدرضا پورجعفر؛ علیرضا صادقی
دوره 2، شماره 3 ، دی 1387، ، صفحه 95-107
چکیده
در طراحی شهری و در فرآیند بهبود کیفیت محیط، ارتقا کیفیت بصری-کالبدی عرصههای عمومی شهر از جایگاه والایی برخوردار است. لذا طراحی آگاهانه و حفاظت از محورهای دید به سوی ارزشهای شاخص بصری، در ارتقا کیفیت بصری-کالبدی عرصههای عمومی نقشی غیر قابل انکار دارد. در این نوشتار به منظور شناخت و ارائه اصول حاکم بر ...
بیشتر
در طراحی شهری و در فرآیند بهبود کیفیت محیط، ارتقا کیفیت بصری-کالبدی عرصههای عمومی شهر از جایگاه والایی برخوردار است. لذا طراحی آگاهانه و حفاظت از محورهای دید به سوی ارزشهای شاخص بصری، در ارتقا کیفیت بصری-کالبدی عرصههای عمومی نقشی غیر قابل انکار دارد. در این نوشتار به منظور شناخت و ارائه اصول حاکم بر طراحی آگاهانه و هدفمند محورهای دید شاخص درون شهری، از طریق روش توصیفی و تحلیل محتوایی مرور متون و استفاده از اسناد تصویری، به بازشناخت ویژگی‌های مشترک محورهای دید شاخص جهان پرداخته شده است. همچنین جایگاه محور دید در تحقق اهداف و مبانی نظری طراحی شهری مورد تدقیق قرار گرفتهاست. نتایج حاصل از این پژوهش ارائه معیارهایی نظیر ضرورت توجه به توپوگرافی و اختلاف سطحها، محصوریت مطلوب، توجه به مکان رفتارها، تقویت حضورپذیری از طریق وجود فعالیت خاص در بدنه یا عنصر پایانی و استفاده از عناصر اکولوژیک هویتمند، در طراحی و ساماندهی محورهای دید خواهد بود.
سید مهدی فخراحمد؛ محمدرضا پورجعفر؛ علی اکبر تقوایی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1387، ، صفحه 57-67
چکیده
توسعه پایدار شهر زمانی اتفاق خواهد افتاد که به تمامی اجزای تشکیل دهنده شهر توجه شود . در توسعه درونـی و درگسترش قلمرو فضایی، شهرهای امروزی کمتر از نظامی برنامهریزی شده تبعیت شده، لذا برخی قابلیتها از جمله زمینهایقابل بازیافت شهری و خصوصاً زمینهای خالی و بلا استفاده درون شهری ، به خوبی شناسایی نمیگردند کـه بـا شناسـاییاین زمینهای ...
بیشتر
توسعه پایدار شهر زمانی اتفاق خواهد افتاد که به تمامی اجزای تشکیل دهنده شهر توجه شود . در توسعه درونـی و درگسترش قلمرو فضایی، شهرهای امروزی کمتر از نظامی برنامهریزی شده تبعیت شده، لذا برخی قابلیتها از جمله زمینهایقابل بازیافت شهری و خصوصاً زمینهای خالی و بلا استفاده درون شهری ، به خوبی شناسایی نمیگردند کـه بـا شناسـاییاین زمینهای درون محدوده شهر، ضمن جلوگیری از گسترش افقی و بی برنامه، از مزایای توسعه درونی استفاده نمود.هدف اصلی مقاله، بیان اصول، روش انجام و استراتژیهای توسعه درون شهری و قابلیـت سـنجی اجـرای ایـن نـوعتوسعه در شهر دوگنبدان است. یافتههای تحقیق نشان میدهد با تفکر توسعه درونی اجرای آن در مقابل توسعه پیرامـونی ،نتایج ارزشمندی چون کاهش هزینه ایجاد و نگهداری زیرساختهای شـهری و ارائـه مناسـبتـر خـدمات شـهری بـصورتمتمرکز بدست خواهد آمد. لذا در این راستا به بررسی و مقایسه هزینه ایجاد و نگهـداری زیرسـاختهای شـهری در توسـعهدرونی و پیرامونی در شهر دوگنبدان پرداخته شد.
