معماری
سمیرا بهمنیار؛ نرگس دهقان
چکیده
طبق آمار بهزیستی، شانزده مرکزنگهداری کودکان بیسرپرست در شهر اصفهان وجود دارد که اکثرشان ساختمانهایی بدون توجه به تعلق به مکان هستند. از آنجایی که تاکنون این مراکز با تأکید بر بحث تعلق به مکان موردمطالعه نبودهاند، این تحقیق با هدف دستیابی به راهبردهای طراحی مراکزنگهداری شهر اصفهان ضروری به نظر می‌رسد. این مقاله ...
بیشتر
طبق آمار بهزیستی، شانزده مرکزنگهداری کودکان بیسرپرست در شهر اصفهان وجود دارد که اکثرشان ساختمانهایی بدون توجه به تعلق به مکان هستند. از آنجایی که تاکنون این مراکز با تأکید بر بحث تعلق به مکان موردمطالعه نبودهاند، این تحقیق با هدف دستیابی به راهبردهای طراحی مراکزنگهداری شهر اصفهان ضروری به نظر می‌رسد. این مقاله با روش تحقیق ترکیبی متوالی-اکتشافی، در چهار مرحله به جمعآوری اطلاعات و تحلیل آنها پرداخته است. در ابتدا، سه مؤلفه اصلی تعلق به مکان؛ تعاملات اجتماعی، هویت مکان و دلبستگی به مکان با کمک تحلیل محتوای منابع کتابخانه‌ای، مقولات اصلی و ریزمولفههایشان به دست آمد، مراحل بعدی پژوهش؛ با کمک مشاهده مشارکتی، تحلیل تصاویر ذهنی و انجام مصاحبه باز، انجامگرفته است. نتایج بهدستآمده حاکی از آن است که سازماندهی فضای باز خصوصی و عمومی موجب افزایش تعاملات اجتماعی و خاطره سازی و توجه به حریم خصوصی کودک باعث ایجاد دلبستگی به مکان می‌شود همچنین با ایجاد فضا با هدف تجربه مکان؛ هویت مکان افزایش مییابد.
معماری
محمدرضا بمانیان؛ نگار دهقان؛ زهرا زارع؛ منصور یگانه
چکیده
خوانایی کیفیتی محیطی است که به فضای شهری وضوح بخشیده و سبب گشته که سیمای شهر بهتر به ذهن سپرده شود. در بستر بوستانهای شهری، مؤلفههای خوانایی فضایی توانستهاند درجات مختلفی از رفتار قلمروپایی را در شهروندان پدیدآورند. هرگونه شخصی‌سازی و نشانهگذاری محیط یا دفاع در مقابل مزاحمت، یک نوع رفتار قلمروپایی محسوب و تقویت آن درنهایت ...
بیشتر
خوانایی کیفیتی محیطی است که به فضای شهری وضوح بخشیده و سبب گشته که سیمای شهر بهتر به ذهن سپرده شود. در بستر بوستانهای شهری، مؤلفههای خوانایی فضایی توانستهاند درجات مختلفی از رفتار قلمروپایی را در شهروندان پدیدآورند. هرگونه شخصی‌سازی و نشانهگذاری محیط یا دفاع در مقابل مزاحمت، یک نوع رفتار قلمروپایی محسوب و تقویت آن درنهایت منجر به افزایش تعاملات اجتماعی می‌شود. هدف این تحقیق، بررسی تأثیر مقوله خوانایی و چگونگی اعمال روشهایی در جهت افزایش رفتار قلمروپایی در پارکهای شهری است. در این تحقیق از روشهای مشاهده حضوری، مصاحبه و تهیه پرسشنامه استفاده گردیده است. نتایج بهدستآمده نشان می‌دهد که تمام ابعاد شاخص‌های خوانایی یعنی خوانایی مسیرها، گرهها، حوزهها، لبهها و نشانهها باید کنار هم در یک فضا وجود داشته باشند تا آن فضا را قابلفهم کنند این قابلفهم بودن درنهایت حس مالکیت و قلمروپایی را افزایش می‌دهد.
غزال صفدریان؛ ایرج اعتصام؛ فرح حبیب
چکیده
امروزه کم‌توجهی به تعاملات اجتماعی در فرآیند طراحی به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در مجتمع‌های مسکونی تبدیل شده است. در کشور ایران ساخت مجتمع‌های مسکونی به‌عنوان معلولی از افزایش جمعیت، گران شدن زمین و در پی آن منفعت اقتصادی موجب تغییر شاکله فضاهای سکونتی و حذف فضاهای تعاملی از معماری مسکونی ایران گشت که از تبعات آن می‌توان ...
بیشتر
امروزه کم‌توجهی به تعاملات اجتماعی در فرآیند طراحی به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در مجتمع‌های مسکونی تبدیل شده است. در کشور ایران ساخت مجتمع‌های مسکونی به‌عنوان معلولی از افزایش جمعیت، گران شدن زمین و در پی آن منفعت اقتصادی موجب تغییر شاکله فضاهای سکونتی و حذف فضاهای تعاملی از معماری مسکونی ایران گشت که از تبعات آن می‌توان به عدم پاسخگویی به نیازهای اجتماعی افراد و کاهش حس تعلق به مکان اشاره کرد. در این مقاله با استفاده از روش میدانی و با بهرهگیری از ابزار پرسشنامه میزان تعاملات اجتماعی در چندین مجتمع مسکونی مورد ارزیابی قرار میگیرند و مطالعات گویای آن است که کم‌توجهی به روابط انسانی در زیست جمعی، فراهم نبودن بستری مناسب جهت تعاملات اجتماعی و در نظر نگرفتن فضاهای تعاملی میان ساکنین موجب نارضایتی و درنتیجه پایین آمدن کیفیت زندگی در مجتمع‌های زیستی شده است.
معماری
الهام جعفری؛ حمزه غلامعلی زاده؛ محمود مدیری
دوره 14، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 45-60
چکیده
در این پژوهش تصور بر آن است که یادگیری دانشجویان معماری در محیط آموزشی آنان، صرفنظر از سایر عوامل با اجتماع‌پذیری قرارگاه‌های موجود در محیط کالبدی آموزش ارتباط دارد. لذا ضمن آزمون اثربخشی اجتماع‌پذیری بر یادگیری دانشجویان، به تعیین عوامل موثر در ایجاد و افزایش اجتماع‌پذیری پرداخته شده است. در این ارتباط، به کمک روش تحقیق توصیفی-تحلیلی ...
بیشتر
در این پژوهش تصور بر آن است که یادگیری دانشجویان معماری در محیط آموزشی آنان، صرفنظر از سایر عوامل با اجتماع‌پذیری قرارگاه‌های موجود در محیط کالبدی آموزش ارتباط دارد. لذا ضمن آزمون اثربخشی اجتماع‌پذیری بر یادگیری دانشجویان، به تعیین عوامل موثر در ایجاد و افزایش اجتماع‌پذیری پرداخته شده است. در این ارتباط، به کمک روش تحقیق توصیفی-تحلیلی پس از شناخت متغیرها و جمعآوری نظرات محققان پیشین، عوامل مذکور شناخته شد و سپس از طریق روش دلفی-فازی و به کمک نظرات خبرگان(اساتید معماری) صحت تاثیرگذاری این عوامل مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این مرحله عوامل موثر بر اجتماع‌پذیری را به شش عامل (عناصرفیزیکی، فضایی-معماری، معانی زیباشناختی، احساس امنیت، معنایی-ادراکی، عملکردی-فعالیتی) و 22 زیرعامل تقسیم کرد. در مرحله دوم نیز، فرضیه تحقیق مورد آزمون قرار گرفت، رنتایج تحقیق ضمن تایید نتایج مرحله قبلی، رابطه معنادار بین اجتماع‌پذیری محیط آموزش معماری را بر یادگیری دانشجویان معماری نشان داد.
معماری
سعید نوروزیان ملکی؛ ندا امیدی
دوره 14، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 87-98
چکیده
افزایش تصاعدی جمعیت شهری و ساخت و ساز مسکن در قالب مجتمع‌های مسکونی و نگاه کمی‌گرایانه به عناصر کالبدی، پیامدهایی نظیر بیگانگی انسان با مکان و کاهش حس مکان را در پی دارد. هدف این تحقیق را می‌توان «ارائه راهکارهای طراحی فضاهای باز مسکن در جهت افزایش حس مکان در محیط مسکونی» دانست. در مرحله نخست، از مطالعات کتابخانه‌ای استفاده ...
بیشتر
افزایش تصاعدی جمعیت شهری و ساخت و ساز مسکن در قالب مجتمع‌های مسکونی و نگاه کمی‌گرایانه به عناصر کالبدی، پیامدهایی نظیر بیگانگی انسان با مکان و کاهش حس مکان را در پی دارد. هدف این تحقیق را می‌توان «ارائه راهکارهای طراحی فضاهای باز مسکن در جهت افزایش حس مکان در محیط مسکونی» دانست. در مرحله نخست، از مطالعات کتابخانه‌ای استفاده شده است. عوامل موثر بر حس مکان در 4 دسته شامل عوامل کالبد فیزیکی، محیط اجتماعی، عوامل تداعی‌کننده معنا و مشخصات جمعیتی شهروندان طبقه‌بندی شدند. در ادامه پژوهش تکنیک دلفی به‌کار گرفته شده است و افراد متخصص از اساتید دانشگاه‌های شهید بهشتی و علم و صنعت ایران در حوزه معماری مسکن انتخاب گردیده‌اند. از تکنیک دلفی برای «شناسایی» و «غربال» مهم‌ترین شاخص‌های تصمیم‌گیری استفاده شده است. با وجود اینکه روش دلفی یک روش تصمیم‌گیری چندمعیاره نیست اما در بسیاری موارد قبل از بکارگیری تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره از این تکنیک برای غربال شاخص‌ها یا رسیدن به یک توافق در زمینه اهمیت شاخص‌های تصمیم‌گیری استفاده می‌شود. براساس یافته‌ها، عواملی مانند تراکم کم واحدها، کاهش ارتفاع در سمت دارای دید و منظر بهتر، دید واحدها به فضای سبز، روشنایی و نورپردازی در شب، در ارتقای حس مکان در یک مجتمع مسکونی تاثیر بسزایی دارند.
کمال قره خانی؛ امید دژدار؛ سارا جلالیان
دوره 13، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 109-120
چکیده
پژوهش حاضر باهدف پاسخ به این سؤال که چه رابطه‌ای میان فضاهای اجتماع‌پذیر و مجتمع‌های مسکونی وجود دارد که باعث افزایش کیفیت زندگی ساکنین می‌شود، صورت گرفته است. بر اساس مدل‌هایی که برای نیازهای انسان ارائه‌شده‌اند، تعاملات اجتماعی یکی از این موارد ضروری است. پیشینه پژوهش در طراحی محیط نشان می‌دهد که ویژگی‌های کالبدی فضاهای یک ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف پاسخ به این سؤال که چه رابطه‌ای میان فضاهای اجتماع‌پذیر و مجتمع‌های مسکونی وجود دارد که باعث افزایش کیفیت زندگی ساکنین می‌شود، صورت گرفته است. بر اساس مدل‌هایی که برای نیازهای انسان ارائه‌شده‌اند، تعاملات اجتماعی یکی از این موارد ضروری است. پیشینه پژوهش در طراحی محیط نشان می‌دهد که ویژگی‌های کالبدی فضاهای یک مجتمع مسکونی میتواند بر میزان مطلوبیت آنها تأثیرگذار باشد. روش تحقیق موضوع به شیوه کمی و میدانی و برای بررسی نمونههای موردی، پرسشنامه سنجش شاخصهها تنظیم گردید و در بین ساکنین مجتمع‌های مسکونی توزیع شد و اطلاعات بهدستآمده با نرمافزارهای Spss و smartpls تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که برای بهبود و ارتقای کیفیت زندگی و کمیت فضاهای شهری بهخصوص مسکونی، نوع طراحی بر اساس اصول و معیارهای اجتماعی و فرهنگی ازجمله همسایگی و اجتماع‌پذیری است.
مریم چشمه قصابانی؛ حسنعلی لقایی؛ فرح حبیب
دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 13-26
چکیده
مناظر موقت، پوششــی موقتی برای مناظر دائمی هســتند که اگرچه برای مدت کوتاهی باقی م یمانند، تأثیرشان بر ادراک ذهنی مردم از محیط و خلق معنی، پایدارتر و مؤثرتر اســت. در این مقاله تلاش شــده اســت تا با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از شفاف سازی متون و بررسی مصادیق به تبیین چگونگی سازوکار تأثیر گذاری منظر موقت پرداخته شود ...
بیشتر
مناظر موقت، پوششــی موقتی برای مناظر دائمی هســتند که اگرچه برای مدت کوتاهی باقی م یمانند، تأثیرشان بر ادراک ذهنی مردم از محیط و خلق معنی، پایدارتر و مؤثرتر اســت. در این مقاله تلاش شــده اســت تا با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از شفاف سازی متون و بررسی مصادیق به تبیین چگونگی سازوکار تأثیر گذاری منظر موقت پرداخته شود و همچنین با در نظر گرفتن این مقوله به عنوان مقوله ای جدید، تأثیرات منظر موقت بر رفتار و تعاملات اجتماعی شهروندان موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشــان می دهد؛ منظر موقت با ایجاد تجربه ای جدیــد از منظر، در نقش یک محرک، کنش های آگاهانه و ناآگاهانه اجتماعی را به همراه دارد. شــهروندان جذب فعالیت ها و حضور سایرین می شوند و به واسطه تجربه و حضوری مشترک خاطره ای جمعی شــکل می گیرد. تباین فضایی صورت گرفته ســبب افزایش حس تعلق می شود. درنهایت این نمایش شهری سبب افزایش تعاملات اجتماعی و تبدیل شهروندان به شهروندی فعال می گردد.
سید امیر سعید محمودی؛ مجید منصورپور
دوره 11، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 5-15
چکیده
امروزه محلات مسکونی به عنوان محیطهای بی روح که ساکنین آنها تمایلی به ارتباط با یکدیگر ندارند مطرح میباشد. افزایش جمعیت، تنوعات اجتماعی و فرهنگی، و عدم پیروی از الگوهای محلههای سنتی گذشته در طراحی، ضرورت انجام چنین پژوهشهای در مورد تعاملات اجتماعی را تایید مینماید. هدف پژوهش شناخت جایگاه عوامل کالبدی در کنار سایر مؤلفههای ...
بیشتر
امروزه محلات مسکونی به عنوان محیطهای بی روح که ساکنین آنها تمایلی به ارتباط با یکدیگر ندارند مطرح میباشد. افزایش جمعیت، تنوعات اجتماعی و فرهنگی، و عدم پیروی از الگوهای محلههای سنتی گذشته در طراحی، ضرورت انجام چنین پژوهشهای در مورد تعاملات اجتماعی را تایید مینماید. هدف پژوهش شناخت جایگاه عوامل کالبدی در کنار سایر مؤلفههای تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی است. منطقه مورد بررسی محله خراطان شهرستان دزفول میباشد روش پژوهش توصیفی پیمایشی است و گردآوری دادهها با ابزار پرسشنامه صورت گردید. یافته تحقیق حاکی از آن است که حس اعتماد و فعالیتهای مشترک اجتماعی به عنوان مهم‌ترین مؤلفهها در ایجاد تعاملات اجتماعی یک محله مطرح میباشند و همچنین نتایج بر نقش مهم و اساسی عوامل کالبدی در ایجاد محله تعامل -محور تأکید مینماید و ساختار اجتماعی محله را متشکل از 4 بعد آسایشی، هویتی، نظامهای اجتماعی، و کالبدی معرفی مینموده که این چهار بعد متاثر از همدیگر نیز است.
میترا غفوریان؛ وحید افشین مهر؛ زهرا نوروزی زاده
دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 31-42
چکیده
در بستر افزایش توجهات جهانی به ابعاد مختلف توسعه پایدار و مسائل مربوط به کیفیت زندگی انسان‌ها، تلاش برای دستیابی به پایداری اجتماعی در مجموعه‌های مسکونی اهمیت بیشتری یافته است. پژوهش حاضر با هدف بازشناسی تأثیر مؤلفههای پایداری، بر بعد اجتماعی مسکن، مشارکت پذیری و افزایش تعاملات اجتماعی در زندگی شهری، انجام شده است. ابزار گردآوری ...
بیشتر
در بستر افزایش توجهات جهانی به ابعاد مختلف توسعه پایدار و مسائل مربوط به کیفیت زندگی انسان‌ها، تلاش برای دستیابی به پایداری اجتماعی در مجموعه‌های مسکونی اهمیت بیشتری یافته است. پژوهش حاضر با هدف بازشناسی تأثیر مؤلفههای پایداری، بر بعد اجتماعی مسکن، مشارکت پذیری و افزایش تعاملات اجتماعی در زندگی شهری، انجام شده است. ابزار گردآوری دادهها، شامل مطالعات اسنادی و پیمایش از طریق پرسشنامه میباشد. ارزیابی مؤلفهها، با روش همبستگی و تجزیه تحلیل کمیدادهها به وسیله روشهای آماری انجام گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفههای مشارکت، هویت، حس تعلق و امنیت به ترتیب بیشترین تأثیر را بر افزایش تعاملات اجتماعی در بین ساکنین مجموعه‌های مسکونی دارند و از بین دو دسته عامل فردی و اجتماعی تعریف کنندۀ تعاملات اجتماعی، عوامل اجتماعی به عنوان مؤثرترین عامل بر افزایش تعاملات اجتماعی شناخته شده است.
ایمان رئیسی؛ الهه السادات حسینی
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، ، صفحه 29-40
چکیده
این مقاله به بررسی رابطه‌ی دو نیاز انسان در حوزه‌ی روانشناسی محیط با عنوان خلوت و تعامل میپردازد که با مفاهیمی چون تراکم و ازدحام مرتبط است. هدف اصلی، بررسی تأثیر تأمین خلوت بر تعاملات انسان‌ها در ساختمانهای مسکونی قزوین میباشد. در این پژوهش از روش تحقیق همبستگی در ترکیب با روش تحقیق پیمایشی استفاده شده‌است. فرضیه‌ی پژوهش ...
بیشتر
این مقاله به بررسی رابطه‌ی دو نیاز انسان در حوزه‌ی روانشناسی محیط با عنوان خلوت و تعامل میپردازد که با مفاهیمی چون تراکم و ازدحام مرتبط است. هدف اصلی، بررسی تأثیر تأمین خلوت بر تعاملات انسان‌ها در ساختمانهای مسکونی قزوین میباشد. در این پژوهش از روش تحقیق همبستگی در ترکیب با روش تحقیق پیمایشی استفاده شده‌است. فرضیه‌ی پژوهش با این مضمون که رسیدن به سطح مطلوب خلوت میتواند کیفیت تعاملات اجتماعی را بهبود بخشد، از طریق پرسشنامه در جامعهی نمونهی ساختمانهای مسکونی شهر قزوین، به آزمون گذاشته شده است و این نتیجه حاصل شده است که تأمین خلوت مانع احساس ذهنی ازدحام و تنش بوده و در کیفیت روابط متقابل مردم تأثیرگذار است. لذا پیشنهاد شده است که سعی شود با رعایت اصول طراحی برای تأمین خلوت در ساختمانهای مسکونی، مانند طراحی موانع واقعی و نمادین، تعریف قلمروهای خصوصی و عمومی و افزودن عناصر کارکردی مناسب، تعامل انسان‌ها افزایش یابد.
مریم قلمبردزفولی؛ محمد نقی زاده
دوره 8، شماره 17 ، خرداد 1393، ، صفحه 15-24
چکیده
در این پژوهش شناخت روش های تقویت تعاملات اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهر، به ویژه خیابان ها مورد توجه قرار گرفته است. خیابان هایی که ساکنان محلات را برای گذران اوقات فراغت و یا رفع نیاز های روزمره دعوت نموده و به مرور زمان محدوده ای از مسیر برای آنها به میعادگاهی جهت دیدارها تبدیل می گردد. لذا در ابتدا سعی شده مولفه های تاثیرگذار بر ...
بیشتر
در این پژوهش شناخت روش های تقویت تعاملات اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهر، به ویژه خیابان ها مورد توجه قرار گرفته است. خیابان هایی که ساکنان محلات را برای گذران اوقات فراغت و یا رفع نیاز های روزمره دعوت نموده و به مرور زمان محدوده ای از مسیر برای آنها به میعادگاهی جهت دیدارها تبدیل می گردد. لذا در ابتدا سعی شده مولفه های تاثیرگذار بر حضورپذیری در فضای شهری به ویژه خیابان با عملکرد بین محله ای ، تدقیق و شناسایی و پس از آن با بررسی متون و نظریههای نظریه پردازان به رابطه بین فضای شهری و تعاملات اجتماعی و تاثیری که کارکرد و کالبد فضا بر میزان مکث و شکلگیری تعاملات مردم دارد، پرداخته و در نهایت با استفاده از شیوه تحلیلی، براساس شاخص‌های تاثیرگذار، راهنمای طراحی شهری یک اا بلوار محلی به منظور جذب ساکنان محله جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی پیشنهاد گردید
سمیرا یزدانی؛ سیاوش تیموری
دوره 7، شماره 15 ، آذر 1392، ، صفحه 83-92
چکیده
به دلیل رشد شهرنشینی دهههای اخیر در ایران، الگوی تولید مسکن تغییر یافته و لزوم ایجاد انبوه مسکن، سبب کاهش کیفیت و مطلوبیت طراحی ها گشته است. طراحی مجتمع های مسکونی امروزی به دلیل عدم توجه به نیازهای انسانی و در نظر نگرفتن پیامدهای روانشناختی آن، زندگی فردی و اجتماعی ساکنین را با مشکلاتی مواجه ساخته است. از جمله نیازهای فراموش ...
بیشتر
به دلیل رشد شهرنشینی دهههای اخیر در ایران، الگوی تولید مسکن تغییر یافته و لزوم ایجاد انبوه مسکن، سبب کاهش کیفیت و مطلوبیت طراحی ها گشته است. طراحی مجتمع های مسکونی امروزی به دلیل عدم توجه به نیازهای انسانی و در نظر نگرفتن پیامدهای روانشناختی آن، زندگی فردی و اجتماعی ساکنین را با مشکلاتی مواجه ساخته است. از جمله نیازهای فراموش شده انسان ها در این طراحی ها، تعاملات اجتماعی است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی پیمایشی است، پس از تبیین ابعاد مختلف اهمیت روابط اجتماعی میان انسان ها، به بررسی نقش فضای باز در افزایش تعاملات اجتماعی ساکنین مجتمع های مسکونی پرداخته و نظرات ساکنین سه مجتمع مسکونی در اصفهان بررسی گردیده است. یافته ها نشان می دهد عواملی چون همگنی اجتماعی ساکنین و به کارگیری الگوهای طراحی جهت ایجاد شرایط امن،جذاب و راحت برای حضور خانواده ها در فضاهای باز مجتمع، تأثیر به سزایی در افزایش تعاملات اجتماعی همسایگان دارد.
