فرح حبیب؛ مهدیه حسینی نیا
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 5-18
چکیده
پایداری شهرهای سنتی ایران در گذشته نه تنها نتیجه انسجام کالبدی آنها بلکه نتیجه توجه به شهر، به عنوان مکانی برای زندگی ساکنان آن بوده است. پژوهش حاضر در پاسخ به چگونگی پایداری ارگ بم از منظر شکل‌شناسی در تداوم زمان ابتدا با رویکردی تحلیلی به تبیین چارچوبی نظری مبتنی بر روابط میان مؤلفه‌های شکل شناسی شهری و فشردگی از منظر آن در ارتباط ...
بیشتر
پایداری شهرهای سنتی ایران در گذشته نه تنها نتیجه انسجام کالبدی آنها بلکه نتیجه توجه به شهر، به عنوان مکانی برای زندگی ساکنان آن بوده است. پژوهش حاضر در پاسخ به چگونگی پایداری ارگ بم از منظر شکل‌شناسی در تداوم زمان ابتدا با رویکردی تحلیلی به تبیین چارچوبی نظری مبتنی بر روابط میان مؤلفه‌های شکل شناسی شهری و فشردگی از منظر آن در ارتباط با پایداری شهرها و سپس به نحوه انطباق آن با شرایط زندگی در ارگ بم میپردازد. تحقیق حاضر بیانگر آن است که تا زمانی که فشردگی کالبدی در ارگ بم در مطابقت و ترکیب به هم تنیده عوامل انسانی- درونی شهر بوده توانسته پاسخی مؤثر در پایداری آن از منظر شکل شناسی باشد. مؤلفه‌های مذکور دربرگیرنده مؤلفه کالبد مصنوع در مطابقت با کالبد طبیعی شهر، عمده ترین عوامل انسانی (مؤلفه‌های عملکردی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی) در ترکیبی به هم تنیده در طول زمان می باشند.
امید ریسمانچیان؛ سایمون بل
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 19-28
چکیده
در طرح ویژه نوسازی مصوب 1386، درنظرگرفتن بافت‌های فرسوده در کل سازمان فضایی شهر و تعیین نقش آنها در نظام شهری، به عنوان راه حلی برای خارج‌کردن این فضاها از نواحی بسته به عنوان یک راه حل در نظر گرفتهشده است. اما در مطالعات انجام‌شده هیچ روش و راهکار کاربردی برای درک پیچیدگی سازمان فضایی شهر و نقش بافت‌های فرسوده در آن ارائه نشده است. ...
بیشتر
در طرح ویژه نوسازی مصوب 1386، درنظرگرفتن بافت‌های فرسوده در کل سازمان فضایی شهر و تعیین نقش آنها در نظام شهری، به عنوان راه حلی برای خارج‌کردن این فضاها از نواحی بسته به عنوان یک راه حل در نظر گرفتهشده است. اما در مطالعات انجام‌شده هیچ روش و راهکار کاربردی برای درک پیچیدگی سازمان فضایی شهر و نقش بافت‌های فرسوده در آن ارائه نشده است. این مقاله، خصوصیات فضایی بافت‌های فرسوده را از طریق روش چیدمان فضا و براساس تئوری حرکت طبیعی مورد بررسی قرار داده است. همچنین برخی از خصوصیات فضایی شهر تهران در جهت شناخت پیچیدگی سازمان فضایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این تحقیق ارائه مدارک مستدل درباره جایگاه بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران و رفع نقص روایی بودن مطالعات تاریخی میباشد. همچنین نتایج تحقیق تفاوت بین جدا افتادگی فضایی اجباری و انتخابی را در بافت‌های مختلف شهری پررنگ کرده است.
ایمان رئیسی؛ الهه السادات حسینی
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 29-40
چکیده
این مقاله به بررسی رابطه‌ی دو نیاز انسان در حوزه‌ی روانشناسی محیط با عنوان خلوت و تعامل میپردازد که با مفاهیمی چون تراکم و ازدحام مرتبط است. هدف اصلی، بررسی تأثیر تأمین خلوت بر تعاملات انسان‌ها در ساختمانهای مسکونی قزوین میباشد. در این پژوهش از روش تحقیق همبستگی در ترکیب با روش تحقیق پیمایشی استفاده شده‌است. فرضیه‌ی پژوهش ...
بیشتر
این مقاله به بررسی رابطه‌ی دو نیاز انسان در حوزه‌ی روانشناسی محیط با عنوان خلوت و تعامل میپردازد که با مفاهیمی چون تراکم و ازدحام مرتبط است. هدف اصلی، بررسی تأثیر تأمین خلوت بر تعاملات انسان‌ها در ساختمانهای مسکونی قزوین میباشد. در این پژوهش از روش تحقیق همبستگی در ترکیب با روش تحقیق پیمایشی استفاده شده‌است. فرضیه‌ی پژوهش با این مضمون که رسیدن به سطح مطلوب خلوت میتواند کیفیت تعاملات اجتماعی را بهبود بخشد، از طریق پرسشنامه در جامعهی نمونهی ساختمانهای مسکونی شهر قزوین، به آزمون گذاشته شده است و این نتیجه حاصل شده است که تأمین خلوت مانع احساس ذهنی ازدحام و تنش بوده و در کیفیت روابط متقابل مردم تأثیرگذار است. لذا پیشنهاد شده است که سعی شود با رعایت اصول طراحی برای تأمین خلوت در ساختمانهای مسکونی، مانند طراحی موانع واقعی و نمادین، تعریف قلمروهای خصوصی و عمومی و افزودن عناصر کارکردی مناسب، تعامل انسان‌ها افزایش یابد.
سحر ندایی طوسی؛ عباس شاه صفی؛ مجید غ فارخورزنی*؛ عباس طاهری
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 41-56
چکیده
مسئله‌ی امنیت و کاهش آسیب‌پذیری منطقه‌ی‌کلان‌شهری تهران، به عنوان پایتخت سیاسی و اقتصادی کشور، از گذشته تاکنون موردتوجه قرار داشته‌است. نامناسب بودن گزینه نظامی‌سازی فضاهای‌شهری، به دلیل «هزینه‌های بالای برقراری امنیت» و همچنین «افشای فضاهای راهبردی»، تصمیم‌گیرندگان را به تفکر در مورد شیوه‌های ...
بیشتر
مسئله‌ی امنیت و کاهش آسیب‌پذیری منطقه‌ی‌کلان‌شهری تهران، به عنوان پایتخت سیاسی و اقتصادی کشور، از گذشته تاکنون موردتوجه قرار داشته‌است. نامناسب بودن گزینه نظامی‌سازی فضاهای‌شهری، به دلیل «هزینه‌های بالای برقراری امنیت» و همچنین «افشای فضاهای راهبردی»، تصمیم‌گیرندگان را به تفکر در مورد شیوه‌های مشاهده‌نشدنی برقراری امنیت یا«پدافند‌غیرعامل» در پوشش ابزارهای برنامه‌ریزی و طراحی واداشته است. در این رابطه با آگاهی از این موضوع که مشکل‌یابی اولین گام درفرایند حل‌مشکل به شمار‌می‌آید، هدف از پژوهش کیفی‌پیش‌رو به شناسایی عرصه‌های آسیب‌‌پذیر منطق فضایی کلان‌شهر تهران و در نهایت تدوین چارچوب مناسب سیاست‌گذاری توسعه‌فضایی، به منظور کاهش آسیب‌پذیری آن، اختصاص یافته‌است. با فرض تفکیک سازمان‌فضایی‌شهر به پنج مقوله، برآمد پژوهش تحلیلی انجام شده به روش فراتحلیل، نشان از آسیب‌پذیری بالای منطق فضایی کلان‌شهر، به جز در مقوله‌ی الگوی توسعه فضایی شهر و تنها از منظر معیار«استتار درون‌ساخته»، اصل«اختفا و پوشش» و اصل«دسترسی و نفوذپذیری» و همچنین در مقوله‌ی جانمایی و پخشایش عملکردها در مجموعه از منظر اصل»دسترسی‌و‌نفوذپذیری» دارد. درنهایت با‌توجه به این‌موضوع و با هدف مشکل‌گشایی و افزایش پایداری به پیشنهاد چارچوب سیاست‌گذاری مناسب پرداخته‌خواهد‌شد.
لیدا بلیلان اصل؛ داریوش ستارزاده
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 57-70
چکیده
شهر تبریز در بخشی از تاریخ سلسله ایلخانی و صفوی به عنوان پایتخت و در دورۀ قاجار به عنوان ولیعهد نشین به لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین معماری در سطح کشور از اهمیت و جایگاه منحصر به فردی برخوردار بوده است که متأسفانه سوانح طبیعی و مصنوع اعم از زلزله‌های پی در پی و جنگ با کشورهای قدرتمند همسایه باعث زیرورو شدن ساختار این ...
بیشتر
شهر تبریز در بخشی از تاریخ سلسله ایلخانی و صفوی به عنوان پایتخت و در دورۀ قاجار به عنوان ولیعهد نشین به لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین معماری در سطح کشور از اهمیت و جایگاه منحصر به فردی برخوردار بوده است که متأسفانه سوانح طبیعی و مصنوع اعم از زلزله‌های پی در پی و جنگ با کشورهای قدرتمند همسایه باعث زیرورو شدن ساختار این شهر گردیده و امروزه ابعاد شهر تبریز در دوره‌های مذکور، مخصوصا دوره‌های ایلخانی و صفوی درهاله ای از ابهام قرار گرفته است. از اینرو مقالۀ حاضر در پی بررسی چگونگی گستردگی شهر تبریز در دوره‌های ایلخانی، صفوی و قاجار است تا از این طریق به این سؤال که شهر تبریز در کدام دوره از عظمت و گستردگی بیشتری برخوردار بوده است، پاسخ دهد. این مهم از طریق مقایسۀ ابعاد باروی شهر در دوره‌های مختلف امکان پذیر خواهد بود.
حسنعلی پورمند؛ جاوید قنبری؛ محمد یوسفی
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 71-80
چکیده
برجهای مخابراتی که به عنوان نشانههایی در مقیاس شهر مورد استفاده قرار میگیرند، برای تبدیل شدن به نماد باید در سطوح مختلفی با شهروندان پیوند و در آنها احساس تعلق ایجاد کنند. در حوزه بین رشتهای معماری و طراحی شهری که نگارندگان آن را طراحی کلان معماری مینامند، عملکرد کلان برج و مجموعهای که برج در آن قرار دارد و پیوند آن ...
بیشتر
برجهای مخابراتی که به عنوان نشانههایی در مقیاس شهر مورد استفاده قرار میگیرند، برای تبدیل شدن به نماد باید در سطوح مختلفی با شهروندان پیوند و در آنها احساس تعلق ایجاد کنند. در حوزه بین رشتهای معماری و طراحی شهری که نگارندگان آن را طراحی کلان معماری مینامند، عملکرد کلان برج و مجموعهای که برج در آن قرار دارد و پیوند آن با فضاهای شهری مد نظر قرار میگیرد. در این تحقیق، برج میلاد و هشت نمونه مشابه آن در نقاط مختلف دنیا معرفی و تحلیل گردیدهاند. این برجها از منظر طراحی کلان به نسلهای مختلفی تقسیم میشوند که در نسلهای اخیر، عملکرد تفریحی شهری و پیوند با شهر، پررنگ تر دیده شده است. مجموعه برج میلاد، از نظر زمانی همنسل با نسلهای جدید و از نظر عملکردی همنسل با برجهای نسل میانی میباشد و از نظر تعریف عملکردی کلان، در ایجاد پیوند با زندگی شهری موفقیت چندانی نداشته است.
زهرا احمدی
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 81-90
چکیده
نتایج فاجعه‌آمیز استفاده بیرویه از منابع طبیعی و عدم توجه به مسائل زیست محیطی، طراحی پایدار و به دنبال آن معماری پایدار را اجتناب ناپذیر کرده است. پژوهش حاضر با تکیه بر ویژگی پایداری در معماری بومی ایران در مناطق کویری و همچنین با تأکید بر نقش جوهری فضاهای باز در این معماری بر آن است تا نقش کلیدی فضاهای باز را در خلق معماری بومی ...
بیشتر
نتایج فاجعه‌آمیز استفاده بیرویه از منابع طبیعی و عدم توجه به مسائل زیست محیطی، طراحی پایدار و به دنبال آن معماری پایدار را اجتناب ناپذیر کرده است. پژوهش حاضر با تکیه بر ویژگی پایداری در معماری بومی ایران در مناطق کویری و همچنین با تأکید بر نقش جوهری فضاهای باز در این معماری بر آن است تا نقش کلیدی فضاهای باز را در خلق معماری بومی پایدار، مورد بررسی قرار دهد؛ لذا فضاهای باز به عنوان عناصر پایه معماری کویر مورد ارزشیابی قرار گرفته و با اصول پایداری مورد مقایسه تطبیقی قرار میگیرند. نتایج حاصل از پژوهش بر این مهم تأکید دارند که فضاهای باز در معماری بومی کویر نه تنها خود دارای مختصات پایداری محورند بلکه زمینه ساز دستیابی به پایداری بوده و نقشی اساسی در تحقق پایداری داشتهاند. پژوهش به روش کیفی صورت گرفته و ابزار جمعآوری اطلاعات منابع مکتوب، اسناد و مشاهدات عینی بوده است.
عطیه سینافر؛ پروین پرتوی؛ مهشید شکوهی
دوره 9، شماره 21 ، خرداد 1394، صفحه 91-100
چکیده
پرداختن به ارتقاء کیفیتمحیط، از مهمترین رسالتهای شهرسازان است. مقالهی حاضر بر نقش نفوذپذیری در ارتقاء کیفیتمحیط در مقیاس محله تأکید دارد. جهتگیریهای متناقضی در خصوص تأثیر نفوذپذیری بر کیفیتمحیط دیده میشود؛ فلذا این پژوهش با بررسی ابعاد نفوذپذیری و واکاوی اثرات مثبت و منفیِ آن بر کیفیتمحیط، درصدد پاسخگویی ...
بیشتر
پرداختن به ارتقاء کیفیتمحیط، از مهمترین رسالتهای شهرسازان است. مقالهی حاضر بر نقش نفوذپذیری در ارتقاء کیفیتمحیط در مقیاس محله تأکید دارد. جهتگیریهای متناقضی در خصوص تأثیر نفوذپذیری بر کیفیتمحیط دیده میشود؛ فلذا این پژوهش با بررسی ابعاد نفوذپذیری و واکاوی اثرات مثبت و منفیِ آن بر کیفیتمحیط، درصدد پاسخگویی به این ابهام بوده است. نتایج حاکی از آن است که با اتخاذ دیدگاهی منعطف میتوان ناهمسوئیها را به حداقل کاهش داد؛ در این راستا میتوان با محور قرار دادن توقعات موضوعی و موضعی بهعنوان مبنای تغییرات نفوذپذیری در جهت ارتقاء کیفیتمحیط گام برداشت. این مهم با ارائهی مدل روابط متقابل کیفیت محیط و نفوذپذیری به انجام رسیده است. آزمون این ارتباط در محله‌ی نارمک از طریق پرسشنامه و برداشتمیدانی در قالب ارزیابی51 سنجه و با بهکارگیری تکنیک سوآت به راهبردهایی کلی شامل برقراری تعادل در «تردد سواره و پیاده»، «ارتباط و انزوای فضاها» و «تقاضای نفوذ به بافت» منتهی شده است.
