طراحی شهری
راضیه رضابیگی ثانی؛ بهناز امین زاده
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 5-18
چکیده
در نظریه شهر خلاق، خلاقیت امری در انحصار نوابغ و هنرمندان است. این رویکرد فردگرایانه به خلاقیت سبب نادیده انگاشتن ابعاد، ســطوح و کارکردهای اجتماعی خلاقیت شده است. مطالعات صورت گرفته بیانگر نمود اجتماعی خلاقیت در بستر گروه های اجتماعی، سازمان ها و شهر است. لازم است تا خلاقیت به عنوان پدیده ای اجتماعی که حاصل تعامل افراد با محیط پیرامون ...
بیشتر
در نظریه شهر خلاق، خلاقیت امری در انحصار نوابغ و هنرمندان است. این رویکرد فردگرایانه به خلاقیت سبب نادیده انگاشتن ابعاد، ســطوح و کارکردهای اجتماعی خلاقیت شده است. مطالعات صورت گرفته بیانگر نمود اجتماعی خلاقیت در بستر گروه های اجتماعی، سازمان ها و شهر است. لازم است تا خلاقیت به عنوان پدیده ای اجتماعی که حاصل تعامل افراد با محیط پیرامون است، مفهوم پردازی گردد. در این مقاله با بهره گیری از متون تخصصی، چهارچوبی تحلیلی برای خلاقیت اجتماعی پیشــنهاد شده است. روش تحقیق بهره گیری از ابزار کتابخانه ای با تکیه بر تحلیل محتوای اســناد اســت. یافته هــای تحقیق دربردارنده تحلیل نمودار مفهومی ســطوح و فرایند خلاقیت اجتماعی و تفسیر ارتباط میان کنشــگران، بستر و نتایج خلاقیت است. بروز خلاقیت اجتماعی در نظریه شــهر خلاق نیازمند نگرش به شهرسازی به مثابه کنشی اجتماعی و اتخاذ فرایندی مبتنی بر ارتقای گفتمان، مشارکت و تجارب روزمره است. در انتها پیشنهاد هایی جهت کاربست خلاقیت اجتماعی در نظریه شهر خلاق ارائه شده است.
معماری
حسین مرادی نسب؛ محمدرضا بمانیان؛ ایرج اعتصام
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 19-28
چکیده
باور و اعتقاد چه در شکلدهی به زندگی و چه نقشی که در جنبه معنوی زندگی انسانها ایفا میکند عاملی اساسی در صورتبخشی به معماری به شمار میرود. بدین ترتیب معماری مکان کالبدی اندیشه و باور اعتقادی انسان متعلق به آن میگردد. در دوره صفویه که امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفانی به همراه اندیشه فلسفی است مکتب اصفهان را به‌وجود میآورد ...
بیشتر
باور و اعتقاد چه در شکلدهی به زندگی و چه نقشی که در جنبه معنوی زندگی انسانها ایفا میکند عاملی اساسی در صورتبخشی به معماری به شمار میرود. بدین ترتیب معماری مکان کالبدی اندیشه و باور اعتقادی انسان متعلق به آن میگردد. در دوره صفویه که امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفانی به همراه اندیشه فلسفی است مکتب اصفهان را به‌وجود میآورد که نقش مهمی در آفرینش هنری این دوره داشتهاست. ازآنجاییکه مساجد (خصوصاً جامع) بیشترین تأثیرپذیری را از عقاید و باورهای زمان خود دارند، برای بازخوانی اندیشه تشبیهی و اندیشه تنزیهی در نظر گرفتهشد. به همین منظور با تبیین این اندیشهها و استخراج معیارهای کیفی و کمی صُور تشبیهی و صُور تنزیهی در معماری چهارچوب اصلی پژوهش مشخص شد سپس اندامهای کالبدی مسجد امام با این معیارها برای تشخیص نوع تشبیهی و تنزیهی سنجیده شد که ماحصل پژوهش تعادل تشبیهی-تنزیهی در بخش گنبدخانه مسجد امام بود.
معماری
محمد پورابراهیمی؛ سید رحمان اقبالی؛ حسن غفوری فرد
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 29-40
چکیده
بسیاری از ساختمان‌ها در حالی تخریب می‌شوند که بخش قابل‌توجهی از عمر کالبدی و سازه‌ای آنها باقی‌مانده است. معمولاً چنین ساختمان‌هایی درنتیجه عوامل مختلفی، مانند عدم توانایی در برآوردن الزامات و انتظارات جدید، پیش از پایان عمر کالبدی خود ازکارافتاده و متروک می‌شوند. در چنین شرایطی استفاده مجدد انطباقی می‌تواند مزایای قابل‌توجهی ...
بیشتر
بسیاری از ساختمان‌ها در حالی تخریب می‌شوند که بخش قابل‌توجهی از عمر کالبدی و سازه‌ای آنها باقی‌مانده است. معمولاً چنین ساختمان‌هایی درنتیجه عوامل مختلفی، مانند عدم توانایی در برآوردن الزامات و انتظارات جدید، پیش از پایان عمر کالبدی خود ازکارافتاده و متروک می‌شوند. در چنین شرایطی استفاده مجدد انطباقی می‌تواند مزایای قابل‌توجهی را در قیاس با تخریب و ساخت بنای جدید داشته باشد. اما سؤال اینجاست که آیا همه ساختمان‌ها برای استفاده دوباره مناسب هستند؟ به نظر میرسد نیروگاههای سوخت فسیلی از بناهایی هستند که ویژگیهای جالبتوجهی، ازجمله به لحاظ ظرفیتهای سازه‌ای و کالبدی، جهت استفاده مجدد دارند و اینکه تخریب آنها ضمن تحمیل هزینه‌های بسیار بالا، سبب تولید پسماندهای زیاد ساختمانی می‌شود. جهت رسیدن به نتایج کمی و قابلاتکا، به ارزیابی ظرفیت استفاده دوباره نیروگاه حرارتی بعثت تهران براساس مدل قابلیت استفاده مجدد انطباقی(ARP) پرداختهشده و نتایج حاصله موردبررسی قرار گرفتهاست.
طراحی شهری
غزاله رفیعی؛ محسن کافی؛ سارا نهیبی
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 41-54
چکیده
در طول تاریخ در بسیاری از نقاط جهان، منابع آب نقش بسیار مهمی در استقرار و شکل‌گیری سکونت و ایجاد هویت داشته‌اند. قبل از صنعتی شدن مناطق ساحلی شهرها با حضور مردم و فعالیت‌های متنوع پررونق بودند و ارتباط نزدیکی بین ساحل و شهر وجود داشت. در عصر صنعتی این رابطه با ایجاد برخی کاربری‌ها مانند ایجاد بنادر بزرگ، کاربری‌های تجاری و انبار ...
بیشتر
در طول تاریخ در بسیاری از نقاط جهان، منابع آب نقش بسیار مهمی در استقرار و شکل‌گیری سکونت و ایجاد هویت داشته‌اند. قبل از صنعتی شدن مناطق ساحلی شهرها با حضور مردم و فعالیت‌های متنوع پررونق بودند و ارتباط نزدیکی بین ساحل و شهر وجود داشت. در عصر صنعتی این رابطه با ایجاد برخی کاربری‌ها مانند ایجاد بنادر بزرگ، کاربری‌های تجاری و انبار کالا قطع شد. بیشک راه نجات از این وضعیت کنونی، توجه به اصول معماری پایدار و دخالت دادن آن در توسعه سواحل شهری است. در این پژوهش که جزو پژوهشهای کاربردی و توسعهای محسوب می‌شود، سعی خواهد شد تا پس از ارائه مبانی نظری مرتبط با موضوع و اصول و مؤلفههای طراحی پایدار سواحل شهری، معیارهای مناسب جهت ایجاد مناظر پایدار ساحلی در حاشیه بنادر و تبدیل آنها به مراکز پویا و زنده شهری ارائه شود.
معماری
اسماعیل ضرغامی؛ حسین باقری
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 55-66
چکیده
در نمایشگاههای موقت اغلب به ایجاد پوشش توسط سازه توجه می‌شود و معماران کمتر به ملالآور بودن بازدید و نیازهای مخاطبان توجه دارند. با توجه به کارایی مطلوب بازارهای سنتی در طول سالیان متمادی میتوان گفت که اصول کالبدی رعایت شده در بازارهای سنتی، امکانی برای حل مشکلات موجود در نمایشگاههای موقت خواهند بود. بدین منظور خصیصه‌های ...
بیشتر
در نمایشگاههای موقت اغلب به ایجاد پوشش توسط سازه توجه می‌شود و معماران کمتر به ملالآور بودن بازدید و نیازهای مخاطبان توجه دارند. با توجه به کارایی مطلوب بازارهای سنتی در طول سالیان متمادی میتوان گفت که اصول کالبدی رعایت شده در بازارهای سنتی، امکانی برای حل مشکلات موجود در نمایشگاههای موقت خواهند بود. بدین منظور خصیصه‌های بازارهای سنتی استخراج گردید و با مشاهده میدانی بازارهای پنج شهر متفاوت، ویژگیهای کالبدی قابلسنجش در نمایشگاههای موقتی شناسایی شدند. سپس بهوسیله طراحی پرسشنامه متناسب با مشکلات نمایشگاههای موقتی، میزان کارکرد این عوامل از 241 نفر در دو نمایشگاه سئول و مصلی، در شهر تهران طی سه روز و سه زمان متفاوت از هرروز، موردسنجش قرار گرفتند. در بین مؤلفههای کالبدی برگرفته از بازارهای سنتی، توسعه نظام راسته محور در ارتباط با رضایتمندی بازدیدکنندگان از نمایشگاههای موقت، بیشترین تأثیر را داشته است.
معماری
محمد سرمستانی؛ منوچهر فروتن؛ نیر طهوری
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 67-78
چکیده
شهر آکنده از دلالت‌های معنایی است که هم به‌واسطه طراحان آن و هم شهروندان رمزگذاری و توسط شهروندان، رمزگشایی می‌شود. بنابراین شهر را میتوان به‌عنوان یک «متن» خواند. ازاین‌رو نشانه‌شناسی شهری روشی است برای بررسی زبان‌شناسانه فضای شهری که به واکاوی معنای فضای شهر می‌پردازد. این پژوهش در پی یافتن فنون و روش‌هایی است که ...
بیشتر
شهر آکنده از دلالت‌های معنایی است که هم به‌واسطه طراحان آن و هم شهروندان رمزگذاری و توسط شهروندان، رمزگشایی می‌شود. بنابراین شهر را میتوان به‌عنوان یک «متن» خواند. ازاین‌رو نشانه‌شناسی شهری روشی است برای بررسی زبان‌شناسانه فضای شهری که به واکاوی معنای فضای شهر می‌پردازد. این پژوهش در پی یافتن فنون و روش‌هایی است که می‌تواند منجر به فضاهای شاعرانه در شهر شود. ازاین‌رو با روش نشانه‌شناسی به واکاوی یک نمونه فضای شهری که دارای این ویژگی بوده پرداختهشده است. درنهایت پژوهش به بررسی مفاهیم نشانهشناختی مانند برجستهسازی ادبی، هنجارگریزی، خودکارشدگی و قاعده افزایی در یک نمونه موردی فضای شهری، باغ بلند شیراز، اثر مهرداد ایروانیان پرداخته است. در پایان پژوهش به روش‌هایی که وی برای ایجاد فضای شاعرانه به کار بسته است مانند آشناییزدایی به‌واسطه انحراف از زبان معیار، ایجاد تعلیق و ایهام از طریق تصرف در محور همنشینی دستیافته است.
معماری
نوشین سخاوت دوست؛ فریبا البرزی
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 79-96
چکیده
نشانه‌شناسی رویکردی علمی برای مطالعه و تفسیر نشانه‌ها است. پژوهش از دیدگاه علم نشانه‌شناسی و با کاربست نظریات فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو به بررسی مفهوم عناصر به‌کاررفته در فضای ورودی خانه‌های قاجار قزوین می‌پردازد. فرض است که در بررسی هر جز از فضای ورودی خانه، آنچه تبدیل به نشانه گشته حاصل ساختارهای ذهن ...
بیشتر
نشانه‌شناسی رویکردی علمی برای مطالعه و تفسیر نشانه‌ها است. پژوهش از دیدگاه علم نشانه‌شناسی و با کاربست نظریات فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو به بررسی مفهوم عناصر به‌کاررفته در فضای ورودی خانه‌های قاجار قزوین می‌پردازد. فرض است که در بررسی هر جز از فضای ورودی خانه، آنچه تبدیل به نشانه گشته حاصل ساختارهای ذهن انسان و متأثر از ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بودهاست. بدین ترتیب لزوم تفسیر معنا و تحلیلهای اجتماعی به‌عنوان شالوده اصلی ایفای نقش کرده و با تکیهبر این موارد روش تحقیق از نوع کیفی، به روش توصیفی تحلیلی انتخاب شدهاست. نتیجه پژوهش ضمن بررسی علل عملکردی و مفهومی عناصر فضای ورودی از منظر نشانه شناسانه، تأثیرگذارترین عامل در بررسی نشانه‌ها را در ارجاع به مؤلفههای ذهنی و مفهومی دانسته که در قالب ساختارهای فرهنگی، اجتماعی مذهبی و رفتاری با در نظر داشتن ویژگیهای کالبدی درنهایت به ایجاد فرمی معنادار منجر شدهاست.
معماری
مجتبی مظاهری؛ امید دژدار؛ سید جلیل موسوی
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1397، صفحه 97-108
چکیده
استفاده از حیاط الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه‌ای در شهرهای مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته است، فضاهای سکونتی با بهره‌گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط‌ها شکل گرفته‌اند نتیجه این نگرش، به حیاط جایگاه ویژه‌ای به آن داده است. در این پژوهش ساختار فضایی چند نمونه خانه‌های ایرانی بررسی، وجه اشتراک ...
بیشتر
استفاده از حیاط الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه‌ای در شهرهای مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته است، فضاهای سکونتی با بهره‌گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط‌ها شکل گرفته‌اند نتیجه این نگرش، به حیاط جایگاه ویژه‌ای به آن داده است. در این پژوهش ساختار فضایی چند نمونه خانه‌های ایرانی بررسی، وجه اشتراک و مولفه هایی از خانهها که بیانگر بیشترین ویژگی حیاط در فضای معماری این خانهها است تبیین می گردد. باتوجه به موضوع پژوهش که به صورت مطالعه خانهها صورت گرفته است. دادههای کسب شده با استفاده از روش تفسیری و تطبیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و جهت تحلیل و بررسی ساختار فضایی نمونههای موردی پژوهش از روش اسپیس سینتکس"نحو فضا" و از نرم افزارهای Depthmap و Pajek در این راستا استفاده می‌شود. نتایج حاصل از تحلیل در قالب آیتمهایی برای معماری حیاط در خانه معاصر بیان میگردد.
