خشایار کاشانی جو؛ سید مجید مفیدی شمیرانی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 3-14
چکیده
حمل و نقل همواره یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر ساختار شهرها بوده است. اما بویژه در یک سده اخیر با گسترش انواع وسایل نقلیه موتوری و تغییرات فزاینده جمعیتی به یکی از اصلی ترین مشکلات شهرنشینی بدل گردیده است. رویکردهای نظری به حمل و نقل درون شهری نیز طی دورههای زمانی مختلف از روندی متفاوت برخوردار بوده است. پژوهش ...
بیشتر
حمل و نقل همواره یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر ساختار شهرها بوده است. اما بویژه در یک سده اخیر با گسترش انواع وسایل نقلیه موتوری و تغییرات فزاینده جمعیتی به یکی از اصلی ترین مشکلات شهرنشینی بدل گردیده است. رویکردهای نظری به حمل و نقل درون شهری نیز طی دورههای زمانی مختلف از روندی متفاوت برخوردار بوده است. پژوهش حاضر، بررسی روند تحول نظریههای مرتبط با حمل و نقل درون شهری است که با مطالعه اسنادی و با استفاده از جدیدترین و معتبرترین منابع انجام گرفته است و بر مبنای مشابهت های موجود، ایدههای نظری حمل و نقل درون شهری در سه دوره زمانی دسته بندی گردید.
نتایج حاصل از مطالعه نشان میدهد در قرن گذشته یک تغییر جهتگیری کلی از حمل و نقل خودرو مدار به سمت گسترش شبکه های حمل و نقل همگانی و توسعه در نواحی پیرامونی آنها به وجود آمده است.
نیما جهان بین
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 15-26
چکیده
از آن جا که هر گونه تصمیمسازی دربارهی وضعیت، مستلزم شناخت درست آن وضعیت است و عمیقترین لایهی شناخت هر پدیدار، شناخت وجود آن پدیدار است، این مقاله با توجه به بحرانهاییکه در حال حاضر گریبانگیر شهر در ایران معاصر است، تلاش میکند برای شناخت دقیق وضعیت شهر ایرانی تعریفی دقیق از ماهیت شهر مبتنی بر ...
بیشتر
از آن جا که هر گونه تصمیمسازی دربارهی وضعیت، مستلزم شناخت درست آن وضعیت است و عمیقترین لایهی شناخت هر پدیدار، شناخت وجود آن پدیدار است، این مقاله با توجه به بحرانهاییکه در حال حاضر گریبانگیر شهر در ایران معاصر است، تلاش میکند برای شناخت دقیق وضعیت شهر ایرانی تعریفی دقیق از ماهیت شهر مبتنی بر آگاهی هستی شناسیک1 از مبحث وجود ارایه نماید.
از این رو با استفاده از روش استدلالی و تحلیل محتوای متن بدنبال بهرهگیری از متون فلسفهی وجود خواهد بود و سپس با روش قیاسی به تعمیم تعریفهای فلسفی بر مباحث شهرشناسیک و در نهایت با استفادهی توأمان از همین روش و روش استدلالی به استخراج شاخصها و معیارهای تعریف میپردازد و در پایان به یافتههای زیر میرسد:
مفهوم ماهیت شهر عینی معاصر را تعریف میکند. (مفهوم شهر ذهن و آرمان شهر را تعلیق میکند)
شاخصها و معیارهایی برای سنجش ماهیت شهر معاصر ارایه مینماید.
آژنگ بقایی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 27-39
چکیده
پیوند فرم معماری و سازه براساس شواهد بسیار در معماری گذشتۀ ایران به خصوص سلجوقی و تیموری و در اروپا (بویژه گوتیک) و همچنین معماری بومی اکثر کشورهای جهان وجود داشته است. به تدریج این پیوند در پی تحولات معاصر میتواند دستمایهای باشد تا این دو خویشاوند (معماری و سازه ) زیبایی و استواری جدیدی را شکوفا کنند. این مقاله، بررسی ...
بیشتر
پیوند فرم معماری و سازه براساس شواهد بسیار در معماری گذشتۀ ایران به خصوص سلجوقی و تیموری و در اروپا (بویژه گوتیک) و همچنین معماری بومی اکثر کشورهای جهان وجود داشته است. به تدریج این پیوند در پی تحولات معاصر میتواند دستمایهای باشد تا این دو خویشاوند (معماری و سازه ) زیبایی و استواری جدیدی را شکوفا کنند. این مقاله، بررسی وجوه این روش را میپوید. بی تردید فضای معماری در تار و پود سیمای شهری، فضایی کیفی و مبین خصوصیات بصری است. بر اساس این روش: 1- شکل گیری فضای معماری و سازه به طور همزمان همراه با بیانی بصری است، 2- معنی شناسی و نماد پردازی به گونهایست که فرم سازه اساس زیبایی فضای معماری است پس این روش میتواند ساختار زیباشناسی جدیدی را ایجاد کند.
پیوند بین فرم و سازه تندیس خاصی را پدید میآورد که حاصل خلاقیت در سازه، فرم و فنآوریهای ویژهای در ساخت است.
محمد حسن صادقی روش؛ سید مهدی طباطبائی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 39-46
چکیده
در فرایند توسعه همگام با محیط زیست، ارزیابی آسایش حرارتی به صورت بومی ضروری می باشد، زیرا با تعیین این حدود از اتلاف مقدار متنابعی از انرژی جلوگیری می شود. بیش از 60 درصد وسعت ایران در اقلیم خشک و فراخشک واقع شده است، بنابراین شناسائی محدوده های آسایش در این اقلیم اهمیت مضاعفی می یابد.
به منظور محاسبه محدوده آسایش حرارتی در شرایط ...
بیشتر
در فرایند توسعه همگام با محیط زیست، ارزیابی آسایش حرارتی به صورت بومی ضروری می باشد، زیرا با تعیین این حدود از اتلاف مقدار متنابعی از انرژی جلوگیری می شود. بیش از 60 درصد وسعت ایران در اقلیم خشک و فراخشک واقع شده است، بنابراین شناسائی محدوده های آسایش در این اقلیم اهمیت مضاعفی می یابد.
به منظور محاسبه محدوده آسایش حرارتی در شرایط خشک، شهر یزد مورد توجه قرار گرفت و با استفاده از مدل اولگی و اصلاح مرزهای آسایش حرارتی مدل مذکور بر مبنای عرض جغرافیایی، داده های اقلیمی و مشاهدات میدانی،محدوده آسایش حرارتی برای دوره های گرم و سرد سال محاسبه گردید.
بر اساس نتایج حاصله، محدوده آسایش حرارتی برای منطقه مطالعاتی در شرایط تابستانی° 27 – ° 8/21 و برای شرایط زمستانی ° 23 –° 4/20 درجه سانتیگراد ارزیابی شد. رعایت محدوده حرارتی پیشنهادی ضمن تأ مین شرایط مناسب داخلی، از مصرف ناپایدار انرژی جلوگیری می کند.
مهروش کاظمی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 47-58
چکیده
"جنسیت"1به عنوان یک مقوله اجتماعی و هم ساخته2 و متاثر از فرهنگ حاکم برجامعه، با واژه"جنس"3 که عموماً برای بیان همان مقوله فقط از دیدگاه زیست شناختی بکار میرود متفاوت است. این مقاله در بررسی ارتباط موجود بین جنسیت و معماری، مشکلی تحت عنوان "جنسیتی شدن فضا" را با تمرکز بر فضای پارک به عنوان فضای عمومی ...
بیشتر
"جنسیت"1به عنوان یک مقوله اجتماعی و هم ساخته2 و متاثر از فرهنگ حاکم برجامعه، با واژه"جنس"3 که عموماً برای بیان همان مقوله فقط از دیدگاه زیست شناختی بکار میرود متفاوت است. این مقاله در بررسی ارتباط موجود بین جنسیت و معماری، مشکلی تحت عنوان "جنسیتی شدن فضا" را با تمرکز بر فضای پارک به عنوان فضای عمومی مطرح نموده، سپس به تبیین دلایل وقوع مشکل مذکور راهکارهای اجتناب از آن میپردازد. نتایج مشخص نمود پدیده جنسیتی شدن فضای عمومی دلیلی بر افت کیـــفیت و مطلوبیت فضا همچنین نمایانگر ناکارآمدی آن و تبدیل یک فضای عام به یک فضای خاص است. روش تحقیـــق بکار گرفته شده روش کیـــفی و در بخشی از پژوهش روش پیمایشی بوده، برای تشخیص مشکل از روش بالینی6 منتصب به آکوف استفاده شده است. علاوه بر نتایج حاصل، این مقاله به ارائه روشی جهت پرداختن به مقوله جنسیت در بخشی از حوزه معماری- فضا، محصول معماری- میپردازد.
سیمین حناچی؛ مریم غزنوی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 59-70
چکیده
عبارت سبزراه برای مسیرهایی به کار میرود که انسجام محیط زیست را در زیرساختار شهری محافظت میکنند، سبزراهها به عبارتی پارکهای خطی پیوسته، جدید و یا به نوعی زیرساختارهای سبز شهری هستند، با توجه به اینکه شهرگرایی و افزایش جمعیت شهری در ایران همانند کشورهای دیگر تعارضاتی را میان توسعه شهر و محیط زیست، ...
بیشتر
عبارت سبزراه برای مسیرهایی به کار میرود که انسجام محیط زیست را در زیرساختار شهری محافظت میکنند، سبزراهها به عبارتی پارکهای خطی پیوسته، جدید و یا به نوعی زیرساختارهای سبز شهری هستند، با توجه به اینکه شهرگرایی و افزایش جمعیت شهری در ایران همانند کشورهای دیگر تعارضاتی را میان توسعه شهر و محیط زیست، منافع خصوصی و عمومی شهروندان، ضرورتهای کالبدی، روانی و فرهنگی ایجاد کرده است، بنابراین اجرای طرحهای سبزراه میتواند این تعارضات را کاهش دهد و کیفیت محیط زیستی، زیباسازی، تفرجی، آموزشی، رفاهی و حفاظت از زیستگاههای سرزمین را بالا ببرد. مطالعه حاضر در دو بخش ارائه میشود، در بخش اول با استفاده از روش شناسایی اسنادی، مراحل عمده تحول و تکامل مفهوم سبزراه و اقدامات جهانی انجام شده در حوزه برنامهریزی و طراحی مطرح میشود و در بخش دوم با استفاده از روش تحلیل محتوا به نخستین گامها برای ایجاد شبکه سبزراه در ایران میپردازد.
برهان عبدی؛ علی سلطانی؛ محمدرضا بذرگر؛ جبار امجدی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 71-82
چکیده
در پژوهشهای مرتبط با برنامهریزی و طراحی شهری و همچنین طرحهای ساماندهی مناطق غیر رسمی، سخن از مشارکت بسیار بکار رفته، با این وجود راههای موثر بر ایجاد انگیزه مشارکت در فرآیند تهیه و اجرای طرحها هنوز تا حدودی مبهم و ناکافی است. نتیجه آنکه اغلب در کشورهای در حال توسعه، علیرغم مباحث بسیار گسترده در این عرصه؛ ...
بیشتر
در پژوهشهای مرتبط با برنامهریزی و طراحی شهری و همچنین طرحهای ساماندهی مناطق غیر رسمی، سخن از مشارکت بسیار بکار رفته، با این وجود راههای موثر بر ایجاد انگیزه مشارکت در فرآیند تهیه و اجرای طرحها هنوز تا حدودی مبهم و ناکافی است. نتیجه آنکه اغلب در کشورهای در حال توسعه، علیرغم مباحث بسیار گسترده در این عرصه؛ مشارکتی شدن طرحها چندان عملی نشده است و متعاقب آن بسیاری سرمایههای مادی و معنوی بدون بازدهی مناسب در حال هزینه شدن هستند.
این مقاله درصدد است با شناخت نسبتا کامل موانع مشارکت در طرحهای ساماندهی سکونتگاههای غیر رسمی بر مبنای دیدگاههای مطرح در روانشناسی اجتماعی، روشهای مناسب در چارچوب این نظریهها را مورد بررسی قرار دهد. انتظار میرود با بهره گیری از ابزارهای موثر در جهت ایجاد انگیزه مشارکت که از بنیادیترین ابعاد اجتماعی توسعه میباشد و متأسفانه کمتر ملحوظ گردیده، راه برای حضور فعال ساکنان در ارتقاء سکونتگاه خود هموار گردد.
فرشته حبیب
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 83-94
چکیده
اخیراً در عرصههای گوناگون علمی، تلاشهایی صورت گرفته تا علوم را از انزوای شناخت شناسیک1 خود خارج کنند. چرا که علوم مختلف بیشتر سرگرم مناسبات درونی خود هستند تا دریافت واقعیتها. شهرسازی نیز با توجه به تحولات فکری، فلسفی و علمی اخیر، دستخوش تحولات بنیادین شده است. در شهرسازی امروزی بسیاری از مردم گرایش به خدمات شهری ...
بیشتر
اخیراً در عرصههای گوناگون علمی، تلاشهایی صورت گرفته تا علوم را از انزوای شناخت شناسیک1 خود خارج کنند. چرا که علوم مختلف بیشتر سرگرم مناسبات درونی خود هستند تا دریافت واقعیتها. شهرسازی نیز با توجه به تحولات فکری، فلسفی و علمی اخیر، دستخوش تحولات بنیادین شده است. در شهرسازی امروزی بسیاری از مردم گرایش به خدمات شهری مدرن و سنتی دارند. بسیاری این پدیده را نشانهای از ظهور مجدد حکمت شهودی کهن میدانند، در حالی که بسیاری آن را جریانی کاذب و ناشی از برخی انحرافات فرهنگی، ارزیابی میکنند. بیرون از این دو تحلیل دیدگاههایی وجود دارد که این پدیده را نه مسیری قهقرایی و نه بی اهمیت و انفعالی تلقی میکند. در این مقاله سعی شده تاثیر فرهنگ ایرانی در زمان وبستر مکان در تجسد کالبدیاش یعنی اصفهان دوران صفویه (1778-1535) مورد بررسی قرار داده، و نقش عوامل فرهنگی در شکلگیری کالبد شهر مورد بررسی قرار گیرد.2
منوچهر فروتن
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 95-106
چکیده
این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که چه تحولاتی در فضاهای شهری از دورة ایلخانی تا ظهور مکتب اصفهان در دوره صفوی صورت گرفت و زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این تحولات چه بود؟ برای پاسخ به این سؤال با رویکردی تفسیری- تاریخی و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، تحولات شهرسازی در شهرهای واجد آثار شهرسازی ...
بیشتر
این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که چه تحولاتی در فضاهای شهری از دورة ایلخانی تا ظهور مکتب اصفهان در دوره صفوی صورت گرفت و زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این تحولات چه بود؟ برای پاسخ به این سؤال با رویکردی تفسیری- تاریخی و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای، تحولات شهرسازی در شهرهای واجد آثار شهرسازی این دوره با تحلیل تأثیرات تحولات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بررسی گردید. این دگرگونیها از زمان ایلخانان زمینه تحولات شهرسازی و شکلگیری فضاهای شهری جدید در شهرسازی ایران را فراهم نموده است. تأسیس حکومت صفویه و بهویژه اقدامات شاه عباس، زمینهساز ایجاد مکتب شهرسازی اصفهان شد. به این ترتیب عناصر و فضاهای شهریی که در دورههای پیشین شکل گرفته بود، تکامل یافتند و با هم ترکیب شدند. همچنین در مکتب اصفهان، ارسنهای تجاری ـ خدماتی یا مذهبی تشیع رسمی به جای ارسنهای مذهبی صوفیه، هستههای گسترش و توسعة شهری شدند.
محمد حسن ابراهیمی
دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1388، صفحه 107-120
چکیده
هدف ازین نوشته مروری بر چگونگی، شکلگیری، عملکرد و سرنوشت میدان ایرانی است که به علت از هم گسیختگی فضایی موجود در کالبد و عملکردش، و نیز هرج و مرج جاری در تجسم هویت این عنصر شهری در عرصه طراحی و شکل بخشی، در اینجا به عنوان فضایی تعریف نشده موسوم گردیده ...
بیشتر
هدف ازین نوشته مروری بر چگونگی، شکلگیری، عملکرد و سرنوشت میدان ایرانی است که به علت از هم گسیختگی فضایی موجود در کالبد و عملکردش، و نیز هرج و مرج جاری در تجسم هویت این عنصر شهری در عرصه طراحی و شکل بخشی، در اینجا به عنوان فضایی تعریف نشده موسوم گردیده است. اینک روند رسیدن به نقطه کنونی چگونه بوده، چه عواملی در آن دخیل بودهاند و اینکه چه راه برون رفتی ازین آشفتگی حاضر میتواند وجود داشته باشد، نکاتی هستند که در دنباله این نوشته خواهد آمد. این مقاله باغ رویکردی تحلیلی، تفسیری سیر تحول اینگونه فضاهای تعریف نشده شهرهای ایرانی را دنبال میکند. نتیجه محتمل این بحث توجه دادن خواننده به گذار شهرهای ایران، بویژه تهران، از دوران تازهای از تجدد فضایی است که نیازمند برخوردی نوین و چارهجویانه به نگهداری از میراث قدیم و طراحی هوشمندانه برای فضاهای نوین شهری، است.
